Artykuł ten ma na celu przybliżenie zasad obowiązujących w sezonie 2024 Formuły 1. Mam nadzieję, że będzie on pomocny zarówno dla nowych, jak i doświadczonych fanów, aby lepiej zrozumieć coraz bardziej skomplikowane aspekty regulaminowe. Poniżej przedstawiam kluczowe informacje dotyczące wyścigów, punktacji, kwalifikacji, pit stopów, kar oraz innych istotnych elementów.
Liczba wyścigów i sesji:
Sezon obejmuje dwadzieścia cztery Grand Prix, z udziałem dwudziestu kierowców reprezentujących dziesięć zespołów. Zawody odbywają się w ciągu weekendu, z trzema godzinnymi sesjami treningowymi, kwalifikacjami i wyścigiem za wyjątkiem weekendów ze sprintem.
Weekend ze sprintem
W te wybrane weekendy w piątek mamy tylko jeden trening i kwalifikacje do sprintu, natomiast w sobotę sprint, czyli krótki 100 kilometrowy wyścig oraz kwalifikacje do wyścigu. Grand Prix odbywa się standardowo w niedzielę z wyjątkiem dwóch pierwszych wyścigów sezonu 2024, które przez ramadan w krajach arabskich odbywają się dzień wcześniej
Punktacja w sprintach F1 w sezonie 2024:
1 miejsce: 8 punktów,
2 miejsce: 7 punktów,
3 miejsce: 6 punktów,
4 miejsce: 5 punktów,
5 miejsce: 4 punktów,
6 miejsce: 3 punktów,
7 miejsce: 2 punktów,
9 miejsce: 1 punktów,
Czas Trwania Wyścigu F1
Wyścig trwa około półtorej godziny, zależnie od długości toru i tempa w jakim pokonywane są okrążenia. Przeważnie ma trochę powyżej 300 kilometrów. Punkty zdobywają tylko kierowcy, którzy pokonają co najmniej 90 proc. dystansu.
Maksymalnie wyścig może trwać dwie godziny jazdy lub trzy godziny z przerwami
Punktacja F1 w wyścigach
Punkty przyznawane są pierwszej dziesiątce kierowców według klucza:
Przepraszam za moje niedoprecyzowanie. Oto prezentacja punktacji w Formule 1 w formie wiersza:
1 miejsce: 25 punktów,
2 miejsce: 18 punktów,
3 miejsce: 15 punktów,
4 miejsce: 12 punktów,
5 miejsce: 10 punktów,
6 miejsce: 8 punktów,
7 miejsce: 6 punktów,
8 miejsce: 4 punkty,
9 miejsce: 2 punkty,
10 miejsce: 1 punkt.
Zawodnicy mogą zdobyć dodatkowy punkt za najszybsze okrążenie w wyścigu, jeśli kierowca finiszuje w pierwszej dziesiątce.
Wybór Opon
Na każde Grand Prix dostawca opon Pirelli wybiera trzy mieszanki opon, które oznacza jako miękkie (czerwone), pośrednie (żółte) i twarde (białe). Różnią się one przyczepnością mechaniczną oraz prędkością zużywania. Twardsze są wolniejsze, ale też wolniej się zużywają, miękkie pozwolą na przejechanie okrążenia w krótszym czasie, ale za to szybko się zużyją.
Weekend składa się z trzech etapów: piątkowych treningów, sobotnich kwalifikacji i niedzielnego wyścigu. Kierowcy mają 13 kompletów opon na suchą nawierzchnię, a ich użycie jest rygorystycznie regulowane.
Kwalifikacje
Sesja kwalifikacyjna podzielona jest na trzy części: Q1, Q2 i Q3. Kierowcy eliminowani są sukcesywnie, pięciu najwolniejszych odpada w Q1, a potem kolejnych pięciu w Q2. Najlepsi ustalają pozycje startowe. W sezonie 2021 wprowadzono także sprint kwalifikacyjny w trzech wyścigach.
Pit Stopy
Strategia pit stopów odgrywa kluczową rolę. Zmiana opon to emocjonujący moment wyścigu, a zespół składający się z 19 osób musi działać szybko i sprawnie. Kierowcy w trakcie wyścigu minimum raz muszą zjechać do alei serwisowej na zmianę opon na inną mieszankę, chyba że wyścig jest ogłoszony jako deszczowy.
W boksach w trakcie wyścigu można jeszcze wymienić przednie skrzydło i odbywają się tu też kary.
Kary
Kierowcy mogą otrzymać różne kary, za różne wykroczenia takie jak przejazd przez boksy, czyli "drive through" czy "stop and go", czyli zjazd do boksów i zatrzymanie się na 10 sekund. Za co można otrzymać karę. Falstart, spowodowanie wypadku, blokowanie innych kierowców w trakcie kwalifikacji, wyjeżdżanie poza linię określające tor.
Kary mogą być też przyznawane za nieprzestrzeganie przepisów, każdy bolid jest badany po wyścigu czy spełnia wymogi regulaminowe i kary również mogą być przyznawane już po zakończeniu Grand Prix. Jeśli przykładowo kierowca otrzyma karę 5 sekund za spowodowanie kolizji, to w trakcie pit stopu może być dodatkowo przetrzymany przez ten czas lub może być on doliczony do końca wyścigu, o ile kierowca już nie zjeżdża do boksów.
Dodatkowe kary cofnięcia na starcie są przyznawane za wymianę części jednostki napędowej ponad dostępne limity.
Samochód Bezpieczeństwa
Samochód bezpieczeństwa wjeżdża na tor w sytuacjach zagrożenia, a neutralizacja wyścigu zakazuje wyprzedzania. Wprowadzono w ostatnich latach także wirtualny samochód bezpieczeństwa (VSC), aby zarządzać sytuacjami, które nie wymagają fizycznego wyjazdu auta bezpieczeństwa.
Numery startowe
Każdy kierowca, który ma kontrakt na starty w Formule 1 otrzymuje do wyboru numer startowy z listy dostępnych. Jeśli przez 2 lata nie startuje, to jego numer może zostać wybrany przez innego zawodnika. Mistrz świata może zostać ze swoim numerem, ale też jako jedyny na sezon po zdobyciu mistrzostwa może zmienic numer na 1.
Zasady Parc fermé
Po kwalifikacjach każdy zespół jest zobowiązany do przekazania pojazdu do tzw. Parc fermé, gdzie jest przechowywany do dnia wyścigu. W tym czasie zabronione są wszelkie prace przy bolidzie, oprócz rutynowych prac konserwacyjnych. Jeśli zespół musi zmienić w tym czasie silnik, kierowca będzie startował z końcowej pozycji; jeśli będzie wykonywana inna poważna naprawa, kierowca będzie startował z boksów.
Silniki
Od sezonu 2014 bolidy Formuły 1 napędzane są przez jednostkę napędową o pojemności 1,6 litra V6 z turbosprężarką. Osiąga on maksymalną moc około 850 koni mechanicznych. Dodatkowo zawodnicy mogą wykorzystać doładowanie z silnika elektrycznego, który daje im dodatkowo 160 koni mechanicznych. Moc elektryczna dostępna jest dzięki zaawansowanym systemom odzyskiwania energii cieplnej i kinetycznej (ERS).
Każdy bolid może do baku wlać maksymalnie 110 kilogramów paliwa, czyli około 145 litrów. Silnik nie może spalać więcej niż 100 kg paliwa na godzinę w żadnym momencie w trakcie wyścigu. Każdy bolid wyposażony jest w przepływomierz, który na żywo bada spalanie jednostki napędowej.
Bolidy wyposażone są w ośmiobiegowe sekwencyjne skrzynie biegów, zawodnik ma na kierownicy łopatki, którymi je zmienia.
Każdy zawodnik w sezonie 2024 ma do dyspozycji cztery jednostki napędowe na cały sezon. Wykorzystanie większej ilości wiąże się z karami cofnięcia na starcie.
Aerodynamika
Bolidy Formuły 1 są skonstruowane, tak by produkować jak największy docisk aerodynamiczny, a przy tym wytwarzać jak najmniej oporu.
Docisk aerodynamiczny powoduje, że bolid jest dociskany do podłoża, dzięki temu może pokonywać zakręty z większą prędkością. Mniejszy opór pozwala na osiąganie większych prędkości maksymalnych.
Zespoły nad aerodynamiką pracują w dzień i w nocy, maksymalizują wydajność każdej części od czubka nosa po śruby każdej z opon. Wiele razy w historii to dzięki aerodynamice, a nie silników jedne zespoły osiągały nad drugimi przewagę.
System DRS
System DRS (Drag Reduction System) w Formule 1 został wprowadzony w celu zwiększenia widowiskowości i umożliwienia kierowcom łatwiejszych prób wyprzedzania. Zasady DRS są dość klarowne, choć istnieje kilka kluczowych punktów, które warto podkreślić.
Strefy DRS: Strefy, w których można aktywować DRS, są wcześniej wyznaczane na torze. Zazwyczaj są to odcinki, gdzie teoretycznie łatwiej jest wyprzedzać. Kierowca musi być wystarczająco blisko przeciwnika w określonym miejscu, aby móc skorzystać z DRS.
Warunki aktywacji: Kierowca, chcąc skorzystać z DRS, musi być w zasięgu mniej niż jednej sekundy za przeciwnikiem w określonym miejscu strefy DRS. System ten jest aktywowany przez specjalny sensor umieszczony w bolidzie, który monitoruje odległość między samochodami.
Bezpieczeństwo: DRS jest wyłączane w określonych warunkach, na przykład podczas okresu bezpieczeństwa, podczas jazdy za samochodem bezpieczeństwa, lub gdy warunki na torze są zbyt trudne.
DRS jest aktywowany od drugiego okrążenia wyścigu i okrążenie po zjeździe z toru samochodu bezpieczeństwa. Natomiast może być zdeaktywowany w przypadku opadów deszczu.
Flagi w Formule 1
| Flaga | Znaczenie |
|---|---|
| Czarno-biała flaga w szachownicę | Sesja treningowa, kwalifikacyjna lub wyścig zostały zakończone. Ostrzeżenie dla kierowców mijających linię mety. |
| Czerwona flaga | Zatrzymanie sesji z powodu wypadku lub złych warunków na torze. |
| Niebieska flaga | Ostrzeżenie kierowcy przed szybszym pojazdem. Kierowca ukarany po trzykrotnym zignorowaniu. |
| Żółta flaga | Oznacza niebezpieczeństwo na torze. Zabronione wyprzedzanie. Może być z tabliczką "SC" oznaczającą samochód bezpieczeństwa. |
| Zielona flaga | Brak niebezpieczeństwa. Koniec ograniczeń. |
| Biała flaga | Uwaga – powolny pojazd na torze. |
| Żółta flaga w czerwone pasy | Ostrzeżenie przed śliską nawierzchnią – deszcz lub ciecze na torze. |
| Czarna flaga z pomarańczowym kołem | Informuje kierowcę o uszkodzeniu bolidu. Z numerem bolidu, który powinien zjechać do boksów. |
| Czarno-biała flaga podzielona po przekątnej | Ostrzeżenie kierowcy o niesportowym zachowaniu. Grozi pokazaniem flagi czarnej z numerem startowym kierowcy. |
| Czarna flaga | Dyskwalifikacja – kierowca natychmiast do boksów. Pokazana z numerem startowym kierowcy. |
